İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATINDA KULLANILAN NAZIM BİÇİMLERİ - DESTAN

DESTANLAR
Bir milletin başından geçen ve onu derinden etkileyen

çeşitli tarihî olayların, felaketlerin, kahramanlıkların, sevinçlerin vb. unsurların anlatıldığı manzum eserlere “destan” adı verilir. Destanlardaki olaylar, çağdan çağa değişiklik hayal unsurları ve ülkülerle süslenerek olağan ve olağanüstü nitelik kazanır.

Bir destanın “ çekirdek olay , olayın yayılması ve yazıya geçirilmesi” gibi üç aşaması vardır. Türk destanları içinde bu üç aşamayı tamamlayan yoktur. Bunların çoğu kuşaktan kuşağa aktarılarak gelmiştir. Türk destanlarının tam metinleri elde yoktur; onlarla ilgili bilgiler Çin, İran ve Arap kaynaklarından edinilmiştir.

Bütün destanlar şu ortak özelliklere sahiptir:

* Manzumdur. Yani şiir şeklindedir.

* Anonimdir. Yani ilk söyleyeni belli değildir ve halkın ortak malı olmuştur.

* Zamanla bazı değişikliklere uğrayabilir..

* Destandaki kişiler ve olaylar olağanüstüdür.

Destanlar oluşturulmaları bakımından ikiye ayrılır:

1. Doğal Destan:
   Tarih öncesi devirlerden günümüze önce sözlü, sonra yazılı gelenekle aktarıla gelen ve söyleyeni belli olmayan destanlardır.  Örnek: Manas Destanı, Şu Destanı, Ergenekon Destanı, Alp Er Tunga Destanı...
2. Yapma Destan:
   Tarihin belli bir devrinde milli birlik ve bütünlüğü sağlamak amacıyla ya da başka bir sebebe dayanarak herhangi bir yazarın milletlerin hayatlarındaki önemli olayları ya da millî-kültürel değerleri yazarak meydana getirdiği destanlardır. Şairleri bellidir. Örnek: Kurtuluş Savaşı Destanı (Nazım Hikmet)...